Szanowni Państwo,
Zachęcam do zapoznania z pojęciami , które często występują w oferowanej pomocy psychologiczno - pedagogicznej:
Pedagog
Pedagog to osoba z wyższym wykształceniem pedagogicznym. Najczęściej pracuje w szkole lub poradni psychologiczno-pedagogicznej. W swojej pracy zajmuje się głównie dziećmi, pomagając im w rozwiązywaniu ich trudności związanych z nauką w szkole, a także w relacjach z rówieśnikami i dorosłymi. Pedagog może także pracować z dorosłymi - z rodzicami, pomagając im rozwiązać trudności wychowawcze, a także z nauczycielami w szkole.
Pedagog szkolny współpracuje z nauczycielami i rodzicami, wspierając ich w pracy wychowawczej. Przede wszystkim jednak pracuje z uczniami, pomagając im w rozwiązaniu problemów i konfliktów pojawiających się w szkole, zarówno tych związanych z nauką, jak również z życiem osobistym i rodzinnym. Żeby jak najskuteczniej pomagać dzieciom i otoczyć je dobrą opieką, pedagog na stałe współpracuje z ich rodzicami i nauczycielami. Pedagog szkolny prowadzi również zajęcia wyrównawcze i korekcyjne dla dzieci, które wymagają pomocy w nauce, a także pomaga w prowadzeniu klas integracyjnych i specjalnych, a także (jeżeli posiada odpowiednie kwalifikacje) może prowadzić zajęcia z terapii pedagogicznej, logopedii czy socjoterapii. Starszym uczniom pedagog pomaga w wyborze dalszego kierunku kształcenia i wyboru zawodu. Pedagog szkolny zajmuje się także organizowaniem pomocy dzieciom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej i materialnej (organizując m.in. dofinansowanie do zakupu podręczników czy też posiłków, stypendia oraz współpracując z instytucjami udzielającymi wsparcia materialnego). Pedagog pracujący w poradni psychologiczno – pedagogicznej zajmuje się diagnozowaniem trudności szkolnych dzieci. Gdy dziecko ma kłopoty z nauką, szkoła najprawdopodobniej wyśle je na badanie do poradni. Takie badanie przeprowadzane jest zazwyczaj zarówno przez pedagoga jak i psychologa i ma na celu znalezienie przyczyn pojawiających się trudności, a także możliwości ich rozwiązania.
Psychoedukacja
Psychoedukacja ma na celu przekazywanie wiedzy na temat funkcjonowania człowieka w różnych okolicznościach życiowych i warunkach społecznych. Dzięki zdobytej wiedzy na temat trudności napotykanych w życiu możliwe jest zmniejszenie poczucia lęku oraz znalezienie dogodnych rozwiązań. Psychoedukacja często używana jest w leczeniu zaburzeń psychicznych, zwykle takich jak depresja, schizofrenia, choroba afektywna dwubiegunowa, zaburzenia odżywiania. W tym przypadku ma ona na celu zmianę zachowań i postaw, a także naukę radzenia sobie z chorobą i zrozumienie jej. Psychoedukacja może być także pomocna przy wszelkiego typu trudnościach wychowawczych czy też trudnościach w kontaktach społecznych. Może być również przydatna w celach edukacyjnych, jak na przykład kursy szybkiego czytania czy zajęcia wspomagające rozwój. Psychoedukacja jest zwykle prowadzona w formie zajęć grupowych przy wykorzystaniu aktywnych technik uczenia się jak warsztaty i dyskusje oraz wykłady.
Grupa wsparcia
Grupa wsparcia jest formą pomocy psychologicznej. Zwykle w grupach wsparcia uczestniczą osoby, które łączą podobne problemy i trudności. Grupy takie mogą mieć charakter zarówno formalny (organizowane przez specjalistyczne instytucje i prowadzone przez jedną lub dwie profesjonalnie przygotowane osoby), jak i samopomocowy (gdy tworzone są przez samych jej członków). Grupy takie mogą mieć także charakter otwarty (gdy w każdym momencie mogą dołączyć do nich nowi członkowie) lub zamknięty (gdy nowi członkowie nie mogą dołączać do spotkań po ich rozpoczęciu). Udział w grupie wsparcia polega na dzieleniu się własnymi doświadczeniami z innymi jej członkami, słuchaniu, nawiązywaniu kontaktu, dzieleniu się pożytecznymi informacjami, udzielaniu sobie wzajemnie wsparcia emocjonalnego. Aktywne uczestnictwo w grupie wsparcia pomaga w pracy nad sobą, w osobistym rozwoju, a także w radzeniu sobie z codziennymi trudnościami. Spotkania grup wsparcia odbywają się zwykle w takich miejscach jak: poradnie psychologiczne, poradnie rodzinne, ośrodki terapii uzależnień, szpitale psychiatryczne. Niektóre samopomocowe grupy wsparcia działają również jako internetowe fora wsparcia, istnieje więc możliwość uczestniczenia w nich on-line.
Interwencja kryzysowa
Interwencja kryzysowa to działania mające na celu pomoc osobom, a także całym grupom i społecznościom, w odzyskaniu równowagi psychicznej i możliwości działania utraconych po doświadczeniu kryzysu. O kryzysie mówimy w momencie, gdy jakieś zdarzenie życiowe postrzegamy jako nieoczekiwane, zagrażające życiu lub zdrowiu, prowadzące do utraty czegoś lub kogoś ważnego, a ze skutkami tego wydarzenia nie potrafimy poradzić sobie samodzielnie. Interwencja kryzysowa jest działaniem krótkoterminowym i doraźnym, którego celem jest udzielenie natychmiastowej pomocy. Pomoc ta organizowana jest zwykle w Ośrodkach Interwencji Kryzysowej, obejmuje takie formy pomocy jak: konsultacje psychologiczne, porady socjalne i prawne, udzielenie schronienia. Formą interwencji kryzysowej są także telefony zaufania i poradnie mailowe. Na interwencję kryzysową składają się więc działania profesjonalistów z różnych dziedzin (jak psychologowie, pedagodzy, pracownicy socjalni, prawnicy). Pomoc psychologiczna w interwencji kryzysowej skoncentrowana jest na problemie wywołującym kryzys oraz na zasobach klienta i środowiska, w którym on żyje – tych, które mogą pomóc mu w poradzeniu sobie z kryzysem. Bardzo ważnym elementem tej formy pomocy jest bezpośredni kontakt psychologa z klientem, zapewniający poczucie bezpieczeństwa, wsparcie oraz tworzący warunki do podejmowania przez klienta działań w celu poprawy swojej sytuacji. Wiele osób przeżywających kryzys ma trudności w podejmowaniu decyzji, nie widzi możliwości wyjścia z zaistniałej sytuacji. Z tych powodów celem interwencji kryzysowej jest analiza możliwości klienta, rozważenie tego co jest możliwe do osiągnięcia w danym momencie oraz ułożenie planu wychodzenia z kryzysu, czyli określenie jakie cele klient chce osiągnąć i w jaki sposób może to zrobić.
Kurator
Pod nazwą kurator kryją się dwie funkcje. Pierwsza z nich określona jest przez Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy. Zgodnie z nim kuratorem jest osoba pełniąca rolę przedstawiciela osoby, która potrzebuje pomocy, lub nie jest w stanie sama prowadzić swoich spraw. Kuratora można więc ustanowić dla osoby ubezwłasnowolnionej, dla osoby nieobecnej, dla osoby ułomnej na jej żądanie, a także dla dziecka poczętego, jeszcze nie urodzonego. Kuratorem jest także pracownik sądu, pełniący swoje obowiązki w zespole kuratorskiej służby sądowej – w Sądzie Rodzinnym i Opiekuńczym lub w Sądzie Karnym. Kuratorzy sądowi wykonują swoją pracę w środowisku swoich podopiecznych, w ich miejscu zamieszkania, współpracując z wszelkimi instytucjami, które mogą być pomocne podczas wykonywania zadań służbowych (takimi jak Policja, szkoła, Ośrodek Pomocy Społecznej, organizacje pomocowe). W swojej pracy z podopiecznymi kurator podejmuje działania o charakterze wychowawczo – resocjalizacyjnym, diagnostycznym, profilaktycznym, a także kontrolnym, sprawdzając, czy podopieczni wywiązują się z zaleceń sądu i pomagając im w tym. Celem tych działań jest wsparcie, opieka oraz szeroka pomoc doradcza i socjalna. Kuratorów sądowych można podzielić na kuratorów zawodowych (kurator dla dorosłych wykonujący orzeczenia w sprawach karnych, kurator rodzinny wykonujący orzeczenia w sprawach rodzinnych i nieletnich) oraz kuratorów społecznych (wspomagających kuratorów dla dorosłych i kuratorów rodzinnych w ich pracy środowiskowej z podopiecznymi)
Mediacja
Mediacja jest dochodzeniem do rozwiązania sporu, które prowadzone jest w obecności osoby neutralnej i bezstronnej, czyli mediatora. Mediacja pozwala wszystkim stronom sporu określić, na czym dokładnie polega konflikt, opracować propozycje rozwiązań, a także zawrzeć wzajemnie satysfakcjonujące rozwiązanie. Mediacja jest to pośredniczenie w sporze, mające na celu pomoc wszystkim stronom konfliktu w osiągnięciu porozumienia. W przypadku, gdy mediacja dotyczy postępowania karnego, dodatkowym jej celem jest zadośćuczynienie, czyli naprawa wyrządzonej szkody. Udział w mediacji jest zawsze dobrowolny, a prowadzący ją mediator jest bezstronny i dba o dobro wszystkich stron konfliktu. Mediacja, jest procedurą poufną co oznacza, że mediatora obowiązuje tajemnica służbowa i nie może on ujawnić żadnych informacji uzyskanych podczas mediacji. Mediacje mogą odbywać się na zalecenie sądu w celu ułatwienia rozwiązania konfliktów pojawiających się w toku prowadzonych spraw (karnych, cywilnych, gospodarczych, rodzinnych, w sprawach nieletnich). Według statystyk strony osiągają satysfakcjonujące porozumienie w 70-80% mediacji. Jednak niezależnie od rezultatu, ważną korzyścią przeprowadzonej mediacji jest możliwość swobodnego przedstawienia swojego stanowiska i zrozumienie drugiej strony konfliktu podczas spokojnej, kierowanej przez mediatora rozmowy o problemie.
Poradnictwo
Poradnictwo jest udzielaniem porad oraz dostarczaniem informacji osobie, która znalazła się w trudnej sytuacji życiowej, z którą nie potrafi sobie poradzić. Podstawą pomocy jest rozmowa z doradcą. Poradnictwo psychologiczne ma na celu ułatwienie klientowi zrozumienia problemu oraz zaplanowanie konkretnych kroków i działań, dzięki którym będzie mógł ten problem rozwiązać. Poradnictwo rodzinne koncentruje się głównie na problematyce wychowawczej. Celem tej formy poradnictwa jest pomaganie rodzicom w codziennym wychowywaniu dzieci i rozwiązywaniu problemów wychowawczych, a także pomoc w naprawie relacji małżeńskich i rodzinnych. Z poradnictwa rodzinnego można skorzystać głównie w poradniach rodzinnych i poradniach zdrowia psychicznego. Może być ono prowadzone przez psychologa lub pedagoga. Poradnictwo może obejmować także udzielanie przez doradcę konkretnych informacji, które mają zastosowanie w sprawie, z którą zgłasza się klient. Wyróżniamy tu poradnictwo prawne (udzielane przez prawnika), zawodowe (udzielane przez doradcę zawodowego) oraz poradnictwo socjalne (prowadzone przez pracownika socjalnego).
Psychiatra
Zajmuje się badaniem i leczeniem zaburzeń psychicznych. Psychiatra jest lekarzem, co oznacza, że ukończył pięcioletnie studia medyczne i specjalizację z psychiatrii. Poza wiedzą dotyczącą zaburzeń psychicznych posiada także ogólną wiedzę lekarską. W związku z tym psychiatra może przeprowadzać badania medyczne, przepisywać leki i wystawiać zwolnienia. Takich uprawnień nie ma psycholog. Leczenie psychiatryczne może polegać na farmakoterapii, czyli podawaniu odpowiednich leków, a także na psychoterapii (o ile psychiatra przeszedł odpowiednie szkolenie w tym zakresie). Metody te mogą być stosowane osobno, lub równolegle. Leczenie może odbywać się zarówno w szpitalu, jak i na zasadzie cyklicznych wizyt u specjalisty. Aby udać się na wizytę do psychiatry w Poradni Zdrowia Psychicznego nie jest potrzebne skierowanie. Jest ono jednak konieczne w przypadku leczenia w szpitalu psychiatrycznym. Wizyta polega głównie na rozmowie, jednak psychiatra może również przeprowadzić wywiad lekarski i ogólne badanie lekarskie. Pomimo różnic pomiędzy zawodami psychologa i psychiatry, nie ma znaczenia, do kogo zwrócimy się o pomoc w przypadku dotykającego nas kryzysu emocjonalnego, czy też podejrzenia występowania zaburzeń psychicznych. Jeżeli będzie taka potrzeba, psycholog zaproponuje konsultację u psychiatry, natomiast psychiatra skieruje pacjenta do psychologa, jeżeli to jego pomoc okaże się być potrzebna. Często psychiatra i psycholog współpracują ze sobą. W pewnych przypadkach do podjęcia leczenia nie jest wymagana zgoda pacjenta. Pierwszą z nich jest sytuacja, kiedy pacjent na skutek choroby psychicznej zagraża bezpośrednio swojemu zdrowiu i życiu (myśli i próby samobójcze, samookaleczenia) albo życiu lub zdrowiu innych osób. Przymusowe leczenie jest możliwe także wobec osób, które wymagają leczenia psychiatrycznego, a które takiego leczenia nie chcą podjąć mimo tego, że ich stan zdrowia wyraźnie się pogarsza. Na konsultację do psychiatry możemy udać się do Poradni Zdrowia Psychicznego.
Źródło: Instytut Psychologii Zdrowia (psychologia.edu.pl)