Pedagog

Samotność - jak sobie z nią radzić? - cz.1

Samotność - jak sobie z nią radzić? - cz.1

by Wioletta Dzik -
Number of replies: 0

Szanowni Słuchacze,

w tym wpisie chciałabym zwrócić Państwa uwagę na szerzące się zjawisko samotności wśród polskiego społeczeństwa, które  dotyka nie tylko osób starszych.

Z raportu "Nigdy więcej samotności" wynika, że do takiego stanu przyznaje się aż 65 proc. ludzi młodych w wieku od 13 do 28 lat. Ponad 32 proc. deklaruje, że odczuwa ją często, a 33 proc. - czasami. Zapytani o emocje, które towarzyszą im w chwilach samotności, wskazują przede wszystkim na smutek (43,7 proc.) oraz bezsilność (20,2 proc.).

Zatem czym jest samotność?

Samotność określana jest jako psychiczny lub emocjonalny dyskomfort, wynikający z braku fizycznego kontaktu z innymi ludźmi lub z poczucia osamotnienia.

Samotność zawsze była jednym z głównych źródeł smutku, pustki, poczucia bezsensu.

Można mieć wiele osób wokół siebie i czuć się samotnym. Można nie mieć nikogo, być samemu, ale nie czuć samotności.

Z czego  wynika samotność? Od czego zależy? Co można zrobić, aby zmienić ten stan umysłu oraz rzeczywistości ?

3 wymiary samotności

Zazwyczaj relacje lub samotność postrzega się przez 3 podstawowe i oczywiste wymiary,
a mianowicie :

1. Brak rodziny.

2. Brak znajomych.

3. Brak partnerki, partnera.

 Uznajemy, że jeśli mamy bliskich w rodzinie, znajomych lub partner/partnerkę w związku, to problem z samotnością znika. Wystarczy, aby ktoś był.

Jednak rzeczywistość jest bardziej skomplikowana. O tym mówi matryca relacji, która jasno obrazuje, że wiele zależy od relacji naszych wewnętrznych ze sobą samym oraz od jakości relacji z innymi (relacje zewnętrzne). Zarazem tak mocno jesteśmy skoncentrowani, aby „kogoś” mieć, że kierujemy się reakcjami unikowymi, charakterystycznymi dla małego dziecka, które  bez mamy nie istnieje i pragnie jednego, aby cały czas była.

Jeśli jako dorośli przekroczymy niezdrowy punkt pragnienia bliskości, wtedy doprowadzimy siebie do stanu, w którym obecność partnera będzie wyzwalał ciągły lęk, pt.: a co jeśli zaraz jej/go zabraknie? Teraz jest, teraz rozmawiamy, teraz przytula, a co  jeśli zniknie, zachoruje? W psychologii rozwoju dziecka nazywamy to lekiem separacyjnym. W dorosłym życiu możemy mówić 
o uzależnieniu się od  drugiej osoby. Taka sytuacja będzie miała wymiar toksycznej dla obu stron. Z takiego punktu widzenia wydaje się nam, że przeciwieństwem samotności jest zwykła obecność jakiejś osoby. Jednak, aby faktycznie poradzić sobie z samotnością potrzebujemy czegoś więcej.

Paradoksy samotności

Są trzy paradoksy samotności:

1. Możemy czuć się samotni, nawet jeśli wokół nas jest rodzina, bliscy i przyjaciele.

Dlaczego?

Ponieważ, albo nie mamy głębokiej relacji z nimi lub nie mamy jej ze sobą.

2. Możemy czuć brak samotności, czuć się dobrze, czuć radość i pełnię będąc samym, bez ludzi wokół.

Dlaczego?

Ponieważ mając głęboką relację ze sobą możemy nie mieć potrzeby relacji z innymi.

LUB

Możemy być na takim etapie życia, w którym poszukujemy kontaktu ze sobą, poszukujemy swojej drogi i relacje z innymi nie są 
w danym momencie tak dla nas istotne.

3. Możemy mieć głęboką relację z bliskimi, głęboką relację ze sobą, ale „na koniec dnia” czuć, że jesteśmy sami ze swoim problemem, czy sytuacją.

Dlaczego?

Ponieważ nawet jeśli możemy z kimś porozmawiać, zostać zrozumiani, możemy otrzymać wsparcie, to wieczorem, gdy  zasypiamy, rano, gdy się budzimy mamy siebie, swoja głowę
i swoje myśli i sami musimy podjąć ostateczną decyzję.

Ponieważ w sytuacji choroby, nawet jeśli wiele osób się o nas troszczy, to zmagamy się z nimi sami. To nie musi oczywiście prowadzić do smutku, pustki czy lęk, ale może powodować poczucie, że jesteśmy zdani na siebie. Nie jest to złe, nie prowadzi do silnego poczucia samotności, ale może powodować stany zawieszenia, nostalgii, melancholii, zadumy
i uświadamia nam, że niezależnie od tego, jak bardzo bliskie relacje z kimś mamy, jak dobre relacje ze sobą mamy, „ na koniec dnia” zostajemy sami ze swoimi myślami i odczuciami.

Matryca relacji wewnętrznej i zewnętrznej

Relacja zewnętrzna to wymiar relacji z innymi osobami: możemy nie mieć nikogo (ani rodziny, ani znajomych, ani partnera), możemy mieć kogoś, ale w relacji negatywnej, toksycznej. Możemy mieć kogoś w dobrej relacji, ale bez głębszego poziomu zrozumienia i więzi. Możemy w końcu mieć bliską osobę,  z którą czujemy więź emocjonalną i mentalną.

Zewnętrzne relacje możemy podzielić na etapy:

1. Brak osób.

2. Są osoby wokół, ale negatywne/toksyczne.

3. Są osoby wokół – są obecne, są to relacje dobre, ale nie ma bliskich więzi, głębszego zrozumienia.

4. Są bliskie osoby wokół  - są obecne fizycznie i emocjonalnie. Tworzymy więzi, czujemy zrozumienie.

Relacja wewnętrzna to wymiar relacji ze sobą samym. To poczucie siebie, które wpływa na to, na ile czujemy lęk, pustkę, smutek lub pełnię.

Wewnętrzne relacje możemy podzielić na etapy:

1. Lęk - Brak poczucia bezpieczeństwa i zaufania do siebie. Brak relacji ze sobą.

2. Pustka - Niski poziom relacji ze sobą.

3. Smutek - Średni poziom relacji ze sobą. Mogą być to momenty lub często odczucia.

4. Pełnia - wysoki poziom relacji ze sobą.

Poziom relacji ze sobą

Co to znaczy dobra, wysoka relacja wewnętrzna, relacja ze sobą?

Jest to wymiar, stopień w jakim:

·         czujemy w sobie:

o   Docenienie siebie

o   Akceptację siebie

o   Rozumienie siebie

·         mamy do siebie zaufanie

·         czujemy się dobrze ze sobą

·         czujemy się dobrze w swojej skórze, z tym kim jesteśmy

·         zwracamy się do siebie, w swoich myślach z troski, wsparciem zamiast krytyki, umniejszaniem sobie

·         jesteśmy dla siebie wyrozumiali, cierpliwi

·         wspieramy siebie w wyzwaniach, trudnościach

Tym samym niski poziom relacji ze sobą oznacza:

·         niedocenianie siebie

·         nieakceptowanie siebie

·         brak zrozumienia siebie

·         brak zaufania do siebie

·         nie czucie się ze sobą dobrze

·         nie czucie się dobrze w swojej skórze i z tym, kim jesteśmy

·         uderzanie w siebie myślami krytycznymi, negującymi

·         nie bycie dla siebie wyrozumiałym, cierpliwym

·         bycie dla siebie nad wyraz wymagającym, tworzącym presję

Brak relacji ze sobą oznacza:

·         krytykowanie siebie

·         negowanie siebie

·         czucie się źle ze sobą

·         wyśmiewanie siebie

·         krzywdzenie siebie

·         poczucie, że nie ma dla nas miejsca

·         poczucie, że jesteśmy nic nie warci


Źródła samotności

Ćwiczenie autodiagnostyczne

Poniżej znajdziesz różne przyczyny samotności.

Przy każdym punkcie zaznacz w jakim stopniu Cię to dotyczy.

Skorzystaj  ze skali od - 3 … do +3

- 3: dotyczy mnie w największym możliwym stopniu

0: ciężko powiedzieć

+3: nie mam z tym problemu, wręcz przeciwnie, jest bardzo dobrze

Jakie są przyczyny niskiego poczucia relacji ze sobą?

·         trudne doświadczenia w przeszłości, które powodują negatywne myśli  [………]

·         nieprzepracowana terapeutycznie przeszkoda, która jest źródłem trudnych emocji […...]

·         niebudowanie świadomie relacji ze sobą, co kumuluje w nas brak zaufania do siebie, brak czucia się ze sobą dobrze [……]

·         brak zarządzania swoimi myślami i doprowadzanie do wielu krytycznych myśli [……..]

Jakie są przyczyny braku ludzi w naszym życiu?

·         odcięcie się od dotychczasowych relacji i nie otwarcie się na nowe [……..]

·         poczucie zranienia, skrzywdzenia prze dotychczasowe relacje i chronienie siebie  przed kolejnymi zranieniami [……]

·         skupienie na tym, że nie możemy poznać partnera/partnerki zamiast otworzyć się na relacje koleżeńskie, przyjacielskie [……]

·         skupienie się na tym, że nie możemy znaleźć przyjacielskiej relacji zamiast otworzyć się na relacje partnerskie [……]

·         niskie poczucie relacji ze sobą – brak relacji ze sobą powoduje lęk, pustkę, smutek, co przenosi się na zamknięcie przed innymi [……]

Jakie są przyczyny braku wartościowych ludzi wokół nas?

·         tkwienie w złych, toksycznych relacjach [……..]

·         nieposzukiwanie nowych relacji [……..]

·         niskie poczucie relacji ze sobą – brak relacji ze sobą powoduje lęk, pustkę, smutek, co przenosi się na zamknięcie przed innymi [……]


Interpretacja wyników:

Łącznie za 12 pozycji możesz zyskać : - 36 lub + 36.

Jeśli uzyskujesz 26-36 punktów jesteś w bardzo dobrym miejscu życiowym. Podtrzymuj to co robisz i rozwijaj siebie i swoje życie dalej.

Jeśli uzyskujesz 11-25 punktów oznacza to, że czasami możesz odczuwać samotność na niskim, a czasami na średnim poziomie. Przyjrzyj się sobie, swojemu życiu, relacjom. Zastanów się co wymaga poprawy, zmiany i rozwoju. Warto poszukać grup ludzi 
o podobnych zainteresowaniach, pasjach, wartościach, z którymi możesz rozwijać siebie na poziomie osobistym i zawodowym.

Jeśli uzyskujesz od -10 do + 10 punktów oznacza to, ze możesz być w zawieszeniu pomiędzy ciemną stroną mocy a jasna stroną mocy. Mogą targać Toba różne emocje smutku, pustki, które przechodzą w łagodniejszą formę codziennej melancholii. Kluczowa jest głębsza praca nad sobą i swoimi obecnym i relacjami, podejściem do nich. Istotne jest zadbanie o znajdowanie nowych wartościowych relacji. Warto poszukać ciekawych społeczności, grup, którzy mogą się nawzajem wspierać, pomagać, wymieniać doświadczeniami.

Jeśli uzyskujesz od -11 do - 25 punktów oznacza to, ze możesz być w trudnym okresie życia, w którym możesz odczuwać smutek, pustkę, samotność. Konieczna może być praca terapeutyczna oraz mocne pochylenie się nad zmiana obecnych relacji w życiu
i poszukiwaniem kompletnie nowych osób, które nie będą toksyczne, które będą wspierające i pozytywne.

Jeśli uzyskujesz od – 26 do – 36 punktów oznacza to, że jesteś w trudnym okresie życia, w którym możesz doświadczać wielu trudnych emocji takich jak: lęk, gniew, smutek. To wszystko może być wynikiem m.in. samotności, toksyczności w relacjach oraz niskiego zrozumienia siebie, swoich wartości, potrzeb, osobowości. Konieczna jest praca terapeutyczna, a zarazem przemyślenie, 
z jakimi osobami jest Ci dobrze, a jakie wymagają odcięcia. Istotne jest także odkrywanie miejsc, w których możesz poznawać osoby nietoksyczne, ale prawdziwe, dobre, wspierające.

Z poważaniem,

Wioletta Dzik


Źródło:

Opracowano na podstawie:

A. Dębowski, 7kroków radzenia sobie z samotnością (mini e-book), Instytut Liderów Zmian

pap.pl